Columns
200 jaar koninklijke onderscheidingen in Nederland
BOEKENNIEUWS: Een hele eer
De jaarlijkse lintjesregen in Nederland is altijd een bijzonder moment: een tijd waarin mensen die zich jarenlang onvermoeibaar hebben ingezet voor hun medemens – op sociaal, cultureel of maatschappelijk gebied – geëerd worden voor hun buitengewone verdiensten. Wie een lintje ontvangt, maakt deel uit van een lange traditie. In het boek ‘Een hele eer’ van Kees Bruin wordt helder uiteengezet hoe deze eerbewijzen zijn ontstaan en worden de ontwikkelingen beschreven rondom de koninklijke onderscheidingen in de afgelopen tweehonderd jaar.
Aan het voornoemde boek uit 2015 kan nu een hoofdstuk worden toegevoegd, daar lintjesregen overschaduwd is door de recente controverse. Zoals bekend, weigerde minister Faber haar handtekening te plaatsen onder vijf onderscheidingsaanvragen voor vrijwilligers die zich inzetten voor asielzoekers. Deze beslissing leidde tot een breed maatschappelijk en politiek debat, dat zelfs de stabiliteit van het kabinet op de proef stelde.
Het is in de parlementaire geschiedenis een unicum dat een minister weigert de voordracht voor een koninklijke onderscheiding te ondertekenen. Hoewel het normaliter een formaliteit betreft, benadrukte minister Faber dat zij geen 'stempelmachine' is. Dit roept de suggestie op dat politieke belangen en/of persoonlijke voorkeuren mogelijk invloed hebben op de keuze wie er wel of niet in aanmerking komt voor een prestigieuze onderscheiding. Dit werpt de vraag op of het systeem van de lintjesregen nog wel voldoet aan de oorspronkelijke bedoeling: het eerbetoon aan degenen die zich oprecht en zonder eigenbelang inzetten voor hun gemeenschap.
De zogenoemde 'lintjesgate' vormde voor mij een moment van reflectie. Juist daar ik op 2 februari jl. zelf werd geridderd. Deze erkenning, opgespeld door burgemeester Postma van Tubbergen, beschouw ik als 'Een hele eer'. Het is een onderscheiding voor mijn jarenlange inzet voor de samenleving in het algemeen én voor Tubbergen in het bijzonder. Weliswaar is mijn vrijwilligerswerk officieel erkend door Zijne Majesteit de Koning, maar ik vraag me wel af: welke minister nam het besluit over de toekenning van mijn onderscheiding?
Het is duidelijk dat de lintjesregen een belangrijk symbool is van de waardering die onze samenleving hecht aan de inzet van individuen. Maar de recente commotie rondom minister Faber toont aan dat zelfs een systeem dat ooit als onbetwistbaar werd beschouwd, niet immuun is voor kritiek. Toch geloof ik dat de essentie van de lintjesregen niet verloren mag gaan in deze politieke debatten. Het blijft een manier om mensen te erkennen voor hun inzet, voor hun onbaatzuchtige bijdragen aan de gemeenschap. Zeker, ik ben trots op de koninklijke onderscheiding! Laat onverlet dat die onderscheiding niet slechts een bevestiging is van wat ik heb gedaan, maar evenzo een bewijs van de waarde van samenwerking; van de kracht die ligt in het gezamenlijk bijdragen aan iets groters dan onszelf.
Martin Paus
