Consortium de Levensboom

Florentine Rost van Tonningen - De Zwarte Weduwe

Het bezoek voelde destijds nogal 'unheimisch', wetende dat mevrouw Rost van Tonningen vasthield aan de nazistische leer en dat haar villa een verzamelplaats was voor fascisten en neonazi’s. De omstreden weduwe zorgde met name in de jaren tachtig en negentig geregeld voor onrust in Nederland. Meerdere malen is ze veroordeeld wegens het verspreiden van nazilectuur en voor het organiseren van nationaalsocialistische bijeenkomsten. Ook het feit dat ze een uitkering ontving van de Nederlandse staat, omdat haar man ooit parlementslid was, leidde tot veel ophef in ons land.

’Eis van acht weken cel tegen zwarte weduwe’ kopte Het Reformatorisch Dagblad op 10 maart 1989. Reden: mevrouw Rost van Tonningen had als voorzitter van de Stichting Consortium Levensboom lectuur verspreid die beledigend is voor joden. Tijdens de huiszoekingen in haar Velpse woning werden boeken en brochures in beslag genomen waarvan een groot deel antisemitisch was.

Recentelijk vroeg de Groningse emeritus hoogleraar prof. dr. Yme Kuiper me nog: “Was je undercover bij de zwarte weduwe?“ Een niet onlogische vraag, maar destijds stond ik onaangekondigd voor haar villa en werd ik allerhartelijkst ontvangen door mevrouw Rost van Tonningen. Temeer, daar ik meldde dat ik graag nadere informatie wilde over de nauwe banden die haar familie in de Tweede Wereldoorlog onderhield met de adellijke familie Von Bönninghausen van de havezate Herinckhave uit Fleringen.

In die statige villa, die ze na de oorlog had betrokken en waar zij op fanatieke wijze probeerde het nationaalsocialistische gedachtegoed in stand te houden met gelijkgestemden, stond ze me te woord in een museale woonkamer. Ze bood me een wijntje aan en vertelde honderduit over de bezoekjes aan Tubbergen, maar ook over haar passie en haar schilderskunst. Ze schilderde werkelijk heel verdienstelijk en verstrekte me een aantal foto's van haar werk: 'Lebensbaum mit Ehering', 'Rudolf Hess in Spandau' en 'Ysselsteyn / Mein Bruder SS-Obersturmfuehrer W. Heubel'. Eveneens ontving ik van haar een tweetal publicaties van 'Der Lebensbaum'.

Ofschoon ze me al veel had verteld over de vriendschappelijke relatie met de familie Von Bönninghausen, wees ze me tevens op haar artikel in 'De Levensboom' van 1987. Daarin heeft zij het onderstaande over deze Twentse adellijke familie geschreven:

“Liebe Freunde, am 21.Dezember 1940 heiratete ich meinen Mann, Meinoud Rost van Tonningen. Es war ein sonniger winterlicher Tag gans besonderer Art. Die Trauung vollzog Dr. von Bönninghausen, der damalige Bürgermeister von Hilversum der bis zu seinem Tot unseren Ideen treugeblieben ist. Wir waren das erste Hochzeitspaar, das er in seiner Amtszeit als Bürgermeister traute, was ihm sehr viel Freude machte und unsere Beziehungen noch vertiefte. Ernst von Bönninghausen was in dem Twente-Volk und seiner Tradition verwurzelt, genau wie seine liebe Mutter und sein Bruder Egon, der sich als Kriegsfreiwilliger zum Kampf gegen den Bolschewismus gemeldet hatte – und der nich mehr züruckkehrte. Seine Mutter aber glaubte felsenfest daran, dass ihr geliebter Sohn zurückkehren würde. Doch eines Tages schied auch diese tapfere Frau von uns, wie so viele ander mit ihren Hoffnungen und Erwartungen im Herzen. Zu den Traditionen, die jedes Jahr auf dem Gutsbesitz Herikhave in Tubbergen trau bewahrt wurden, gehörte das Osterfeuer. Jedes Jjahr wurde dort ein grosses Osterfeuer angezündet, das von weihter sichtbar war. Viele viele Jahre standen auch wir dort im Kreis um das weihin leuchtende Feuer.”

Met het overlijden van de 92-jarige Florentien Rost van Tonningen-Heubel op 24 maart 2007 zijn de activiteiten van Consortium De Levensboom beëindigd. De beide publicaties van 'De Levensboom' tezamen met de foto's betreffen memorabilia van een alleszins bijzondere ontmoeting.

Martin Paus